AMONINES:
Amonines zou van het Gallisch "amon,aman" komen dat "beek" betekent en van "ines" een gewijzigde vorm van "ignies" die "woning" betekent. Amonines zou dus een "woning bij de beek" aanwijzen. Maar "amon" zou eveneens een hoger gelegen plaats kunnen aanduiden.
Vroeger bouwde men hier een graanmolen aangedreven door het water van de Aisne. Daarna werd er een zagerij aan toegevoegd, een olieslagerij en een hennepmolen. Voor de talrijke arbeiders die er werden tewerkgesteld liet men in een eerste fase hutten bouwen, nadien werden deze vervangen door kleine huisjes.
Deze vormden weldra een echt dorp waaraan men volgens sommige auteurs de naam "Amony" gaf, een woord dat afkomstig is vaan het dialect "mony", molenaar. Een andere etymologische uitleg dus voor de naam Amonines.
De Saint-Lambertkerk is een gebouw in klassieke stijl, opgetrokken in 1824 in baksteen en blauwe natuursteen, dankzij de vrijgevigheid van de familie Philippin. De kerk is gesitueerd op een heuveltje en omringd door een kerkhof.
Het bejaardentehuis Philippin werd gesticht in 1869 door Mejuffer Caroline Philippin die het grootste deel van haar bezittingen aan het welzijnsbureau naliet.
Mejuffer Philippin bekostigde eveneens de bouw van de kapel "ND des Affligés" opgetrokken in 1873. Deze kapel ligt op het kruispunt van de rue de Dochamps en van de Drève.
AWEZ:
Awez is een klein dorp gelegen tussen Estiné en Erezée. De naam komt waarschijnlijk van het samengetrokken lidwoord "à" ("au") en het Waalse "wé" dat wed betekent of waadbare plaats. In 1859 werd in de buurt van de molen van Awez een door water aangedreven mechanische zagerij gebouwd, in het gehucht "Fons de hez russot".
Het dorp telt enkele langgevelhoeven uit de 19de eeuw in zand- of kalksteen of in vakwerk en baksteen, waarvan sommige daken met cherbains bedekt zijn.
BIRON:
Biron zou afstammen van het Keltische "bur" dat fontein betekent en van "on", een Romaanse vorm van "hof" dat eigenlijk een pachthoeve betekende. Biron zou bijgevolg verwijzen naar een woning bij een fontein of bij de bron van een beek.
Het dorp, ten noorden van de kerk die op een rotsheuvel prijkt, bestond vroeger voornamelijk uit gebouwen in vakwerk.
De kapel Saint-Pierre-aux-Liens is een klassiek gebouw in baksteen en blauwe natuursteen dat nagenoeg volledig werd herbouwd in 1874, volgens het ontwerp van architect Bouvrie.
De straten "rue des Châteaux" en "rue des Écoles" tellen talrijke langgevelhoeven uit de 18de en 19de eeuw in kalkbreuksteen of vakwerk, meestal verbouwd, maar soms volledig
bouwvallig.
BLIER:
Het kasteel van Blier behoorde aan een zekere heer Deblire, wat de origine van de naam zou verklaren (Blier werd feitelijk blir uitgesprogen). Anderen zijn van mening dat Blier zijn oorsprong vindt in het Latijnse woord " blatarium" dat "graanveld" betekent.
De metaalnijverheid die zich te Blier ontwikkelde kende tussen 1520 en 1570 een grote bloeiperiode, maar verdween voorgoed in 1630.
De oudste niet gerestaureerde delen van het kasteel kunnen teruggaan tot op de 16de eeuw zoals sommige fragmenten van beeldhouwwerk het bevestigen. Het kasteel onderging in de 19de eeuw grondige verbouwingen en werd in het begin van de 20ste eeuw sterk uitgebreid door de familie Wilmart. Vandaag is het kasteel verbouwd tot horecabedrijf maar de hoeve blijft nog altijd uitgebaat door een lanbouwer.
In het dorp liggen ook enkele langgevelhoeven uit het einde van de 18de en het begin van de 19de eeuw. Ze zijn gebouwd in zand- en kalkbreuksteen of in vakwerk.
BRISCOL:
Briscol haalt zijn oorsprong in de Keltische woorden "bri, bria", dat hoofd, top betekent en "col" dat verwees naar een pachthoeve. Briscol verwijst dus naar een dorp op een heuvel. Anderen zijn de mening toegedaan dat Briscol een vermenging zou zijn van "brîje" (breken in oud Frans) en "cô" ("cou" van het Latijnse "collum") om de vrees op te roepen die de "tchèrons âs bwès" ondervonden voor de steile helling van Briscol waar hun paarden uitgeput raakten of "se croquaient" (kraakten) zoals de inwoners het toen uitdrukten. "Brîh'co" verwijst dus naar de plaats waar men zich de hals brak...
Tijdens de Eerste Wereldoorlog, gaf kolonel Von Mendelsloh uit Leipzig op 20 augustus 1914 het bevel het dorp in brand te steken: slechts één huis doorstond het vuurgeweld!
De kapel "ND Auxiliatrice" werd ondergebracht in een oude school in 1904. Ze bestaat uit zandsteenblokken waarvan de deuren vensterkozijnen in baksteen uit het begin van de 20ste
dateren.
CLERHEID:
Clerheid gaat terug op "cler" (clarus) dat opklaring betekent en "heid", heide. De naam verwijst dus naar een open plek met heide. Anderen herkennen er eerder "cler" in dat bezaaid betekent en "he", beboste helling. Clerheid zou dan verwijzen naar een dorp gelegen op een hoogte boven omringende dorpen. Het dorp ligt inderdaad op een steile, beboste helling vanaf waar men de zichten ontwaart op het platteland rond Briscol, Sadzot, Erpigny, en de bois du Pays.
Clerheid maakte deel uit van het provoostambt van het kwartier van Durbuy. De heren van Clerheid behoorden tot de familie de Lardinois.
Het dorp telt enkele langgevelhoeven uit de 19de eeuw uit zand- en kalkbreuksteen, en blauwsteen.
EREZEE:
Er bestaan verschillende interpretaties voor de naam Erezée:
volgens Tandel zou Erezée moeten herleid worden tot "eres, ès, ee", de Romaanse vorm voor heide. "Eres" zou zijn oorsprong vinden in "er, ar, or" wat berg betekent. Erezée zou bijgevolg verwijzen naar de "heide op de berg". Men zou nochtans ook "Ere zée" kunnen lezen waarbij "zée" waterpartij betekent en "ere" afgeleid kan zijn van "arare", "ploegen", zodat Erezée zou kunnen verwijzen naar een landbouwdomein bij een vijver gelegen.
Erezée is goed gelegen, hoog op een heuvel boven de Aisne en de Estinale, te midden van een bosrijk en landelijk gebied, een ideale vakantieplek in de weelderige Ardennen met haar bewogen horizonten. Door zijn hoge ligging biedt het dorp enkele schitterende panorama's op de beboste hellingen ingesneden door talrijke beekjes...
De toeristische tram van de Aisne (TTA) vertrekt bij de Pont d'Erezée. De vzw TTA, gesticht in 1964, heeft in de streek een echt rollend museum van trams en lokale buurtspoorwegen op touw gezet.
De "Capitaine Garnir plaats", in een mooie, met bomen beplante ruimte staat een schilderachtige kiosk in zandsteen en hout (20ste eeuw) en een mooie gietijzeren pomp meteen versiering van plantenmotieven en bovenop een schaal in schelpvorm, gedateerd uit de 19de eeuw. Op het "Capitaine Garnir plaats" kunt ook de kerk Saints-Laurent-et Monon (gebouwd in 1846) vinden.
ERPIGNY: